Czym jest i jak wygląda recepta transgraniczna?
E-recepta transgraniczna to określenie dla każdej recepty elektronicznej, która jest przeznaczona do realizacji w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), innym niż to, w którym recepta została wystawiona.
Może być wystawiona w postaci elektronicznej lub papierowej. Wybór formy zależy m.in. od tego, czy państwo realizacji obsługuje e-recepty transgraniczne oraz, czy recepta jest przeznaczona dla osoby małoletniej (wówczas zwykle wystawiana jest w formie papierowej). Standardowo polska e-recepta może stać się transgraniczną, jeśli pacjent wyrazi na to zgodę i zamierza ją zrealizować w kraju honorującym ten rodzaj recepty.
Papierowa recepta transgraniczna musi zawierać określony zestaw danych, aby mogła zostać zrealizowana w aptece w innym państwie członkowskim.
Do niezbędnych informacji należą:
| Dane pacjenta |
|
| Dane osoby wystawiającej receptę |
|
| Dane dotyczące przepisanego leku |
|
Które kraje honorują e-recepty transgraniczne?
System e-recepty transgranicznej jest stopniowo wdrażany w krajach Unii Europejskiej i EFTA. Aktualnie obywatele Polski mogą zrealizować swoje e-recepty transgraniczne w określonych państwach:
- Grecja,
- Finlandia,
- Chorwacja,
- Estonia,
- Portugalia,
- Czechy,
- Litwa,
- Łotwa,
oraz niektórych regionach Hiszpanii:
- Madryt,
- Nawarra,
- Kraj Basków,
- Wyspy Kanaryjskie,
- Katalonia,
- Walencja,
- Galicja,
- Kastylia,
- León.
Co zrobić, aby otrzymać receptę transgraniczną na leki?
Aby otrzymać receptę transgraniczną, pacjent powinien poinformować lekarza o zamiarze jej realizacji za granicą. Jest to istotne, ponieważ recepta musi zawierać dodatkowe dane, które nie zawsze są wymagane na recepcie krajowej.
Aby pacjent mógł skorzystać z takiej recepty, powinien:
- poprosić lekarza o wystawienie recepty transgranicznej na produkt leczniczy lub wyrób medyczny,
- zalogować się do Internetowego Konta Pacjenta (IKP),
- w zakładce „Uprawnienia” wyrazić zgodę na obsługę Twoich e-recept za granicą, wybierając konkretne lub wszystkie pozostałe kraje,
- wyrazić zgodę na przetwarzanie danych osobowych w związku z realizacją e-recepty za granicą.
Internetowe Konto Pacjenta umożliwia stały wgląd w zgodę na realizację recept poza Polską oraz jej wycofanie w dowolnym momencie. Warto mieć na względzie, że wystawienie recepty transgranicznej odbywa się tylko na wniosek pacjenta.
Kto może otrzymać receptę transgraniczną?
Receptę transgraniczną może otrzymać pacjent, który planuje wykupić leki w innym państwie członkowskim UE lub EFTA. W przypadku e-recepty transgranicznej jest ona przeznaczona wyłącznie dla osób pełnoletnich. Dzieciom lekarz może wystawić receptę jedynie w formie papierowej.
Jakie leki obejmuje recepta transgraniczna?
Recepta transgraniczna obejmuje produkty lecznicze gotowe, w tym te dostępne wyłącznie z przepisu lekarza (Rp) oraz te sprzedawane bez recepty (OTC), leki refundowane oraz nierefundowane.
Poza krajem wystawienia nie zostaną zrealizowane recepty wystawione na:
- produkty lecznicze recepturowe (leki robione w aptece),
- preparaty zawierające środki odurzające lub substancje psychotropowe (leki o kategorii dostępności „Rpw”),
- produkty lecznicze o kategorii dostępności „Rpz” (wydawane z przepisu lekarza do zastrzeżonego stosowania),
- środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne (w przypadku e-recepty transgranicznej).
Jak zrealizować receptę transgraniczną?
Aby zrealizować receptę za granicą, pacjent powinien:
- znaleźć aptekę, która realizuje recepty dla obcokrajowca,
- okazać farmaceucie swój dowód osobisty lub inny dokument tożsamości ze zdjęciem,
- potwierdzić zapoznanie się z informacją o przetwarzaniu danych osobowych w kraju, w którym realizuje e-receptę,
- wykupić przepisane leki.
Farmaceuta będzie stosować przepisy krajowe państwa realizacji, co może wpływać np. na ilość wydawanych dawek.
Czy można częściowo zrealizować e-receptę transgraniczną?
Konieczny jest jednoczesny wykup wszystkich przepisanych na niej leków. Nie ma możliwości częściowej realizacji recepty. Jeśli pacjent nie chce wykupić wszystkich leków, może to stanowić problem za granicą.
E-recepta transgraniczna – czy można otrzymać refundacje na leki?
Recepta za granicą, zarówno w formie recepty elektronicznej, jak i recepty papierowej, jest realizowana wyłącznie za pełną odpłatnością. Oznacza to, że pacjent musi początkowo pokryć całość kosztów zakupu leków w aptece.
Po powrocie do Polski pacjent ma możliwość ubiegania się o zwrot poniesionych kosztów od Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). W tym celu powinien zostać złożony wniosek o refundację. W przypadku e-recepty, we wniosku należy podać klucz dostępu (składający się z 44 cyfr, znajdujący się pod kodem kreskowym na wydruku informacyjnym). Zwrot kosztów jest możliwy na podstawie przepisów o dyrektywie transgranicznej i dotyczy recept zrealizowanych w innym państwie UE lub państwie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (bez Szwajcarii).
Należy pamiętać, że jeśli pacjent kupi za granicą lek, który w Polsce jest refundowany jedynie w ramach programu lekowego, nie uzyska zwrotu kosztów – sam zakup leku nie jest w tym przypadku świadczeniem gwarantowanym.
Polska recepta transgraniczna w Niemczech
Niemcy nie są obecnie wymienione jako kraj, w którym polscy obywatele mogą realizować e-receptę transgraniczną w aptekach. System jest wdrażany stopniowo. Przed wyjazdem warto sprawdzić aktualne informacje na stronie pacjent.gov.pl lub Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Transgranicznej Opieki Zdrowotnej.
Realizacja papierowej recepty transgranicznej może być możliwa, ale jest to zależne od zmieniających się przepisów niemieckich i konkretnej apteki.
Recepta wystawiona za granicą – czy można ją zrealizować w Polsce?
Tak, recepta na produkt leczniczy lub wyrób medyczny wystawiona przez osobę uprawnioną w innym kraju Unii Europejskiej, lub państwie EFTA może zostać zrealizowana w Polsce. Taka recepta musi spełniać określone wymogi dotyczące danych. Realizacja takiej recepty w Polsce odbywa się za pełną odpłatnością.
Obywatele Portugalii, Grecji, Estonii, Litwy, Łotwy, Finlandii, Czech, Chorwacji i Hiszpanii (z niektórych regionów) mogą wykupić swoje e-recepty w Polsce. Planowane jest rozszerzenie tego systemu na wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o receptę transgraniczną
Poniżej znajdują się odpowiedzi na niektóre z pytań, które pacjenci mogą mieć w związku z realizacją recept poza granicami kraju. Wyjaśnienia mają na celu rozwianie wątpliwości i ułatwienie korzystania z możliwości, jakie oferuje transgraniczna opieka zdrowotna.
Czy polska recepta działa za granicą?
Tak, polska recepta może działać za granicą, jeśli jest to papierowa lub e-recepta transgraniczna. Aby mogła być zrealizowana, pacjent musi wyrazić odpowiednią zgodę na Internetowym Koncie Pacjenta (IKP) oraz upewnić się, że kraj, w którym zamierza ją zrealizować, honoruje ten system.
Należy pamiętać, że jest zawsze pełnopłatna w momencie realizacji w innym kraju, a o refundację części kosztów można ubiegać się w NFZ po powrocie.
Jaki lekarz wystawia receptę transgraniczną?
Receptę transgraniczną może wystawić każda osoba uprawniona do wystawiania recept zgodnie z prawem państwa, w którym recepta będzie wystawiana.
W Polsce będzie to lekarz, lekarz dentysta, felczer, starszy felczer, a w ograniczonym zakresie również pielęgniarka i położna. Aby wystawić receptę transgraniczną, osoba wystawiająca receptę musi na niej zawrzeć dodatkowe, wymagane dane.
Czy lekarz rodzinny może wystawić receptę transgraniczną?
Tak, lekarz rodzinny (lekarz podstawowej opieki zdrowotnej) jest uprawniony. Pacjent powinien poinformować lekarza, że chce zrealizować receptę za granicą, aby lekarz mógł uwzględnić na recepcie wszystkie niezbędne dane.
Jak długo ważna jest e-recepta transgraniczna?
Przepisy kraju, w którym jest realizowana, określają obowiązujące dla niej zasady. Oznacza to, że termin ważności polskiej e-recepty transgranicznej realizowanej za granicą będzie regulowany przepisami danego kraju. Jednak ogólnie przyjmuje się, że terminy ważności są zbliżone do polskich: standardowo 30 dni od daty wystawienia (lub od wskazanej daty realizacji), a w przypadku recept na antybiotyki – 7 dni. Zawsze warto to jednak potwierdzić to w kraju realizacji.
Bibliografia
- https://www.nfz-warszawa.pl/dla-swiadczeniodawcow/recepty-leki-apteki/informacje-ogolne/recepta-transgraniczna/ – dostęp 19.05.2025.
- https://pacjent.gov.pl/poznaj-e-recepte-transgraniczna – dostęp 19.05.2025.
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146) – dostęp 19.05.2025.
- Art. 96a ust. 7 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz.U. z 2024 r. poz. 686 z późn. zm.) – dostęp 19.05.2025.
