Mounjaro – co to za jest? Czy to lek na odchudzanie?
Mounjaro został zatwierdzony w 2022 roku przez FDA (w maju) i przez EMA (w listopadzie) jako terapia dla pacjentów z cukrzycą typu 2. Lek uzyskał również rejestrację w Unii Europejskiej jako środek wspomagający kontrolę masy ciała.
W Polsce lek dostępny jest na zasadzie importu docelowego i nie jest refundowany. Mounjaro występuje w postaci roztworu w następujących dawkach: 2,5 mg, 5 mg, 7,5 mg, 10 mg, 12,5 mg i 15 mg. Jest dostępny w jednodawkowych penach z roztwór do wstrzykiwań, które pozwalają na bezpieczne jego wstrzyknięcie.
Substancja czynna Tirzepatyd – jak działa lek?
Rozróżnijmy dwa określenia:
- Mounjaro to nazwa handlowa leku;
- tirzepatyd to substancja czynna Mounjaro – związek, który odpowiada za działanie leku.
Tirzepatyd jest pierwszym lekiem inkretynowym, który aktywuje dwa różne receptory jednocześnie – GLP-1 (glukagonopodobnego peptydu-1) oraz GIP (polipeptydu insulinotropowego zależnego od glukozy). Dzięki temu działa bardziej kompleksowo niż wcześniejsze leki z grupy agonistów GLP-1, które stymulowały wyłącznie jeden receptor.
Jak tirzepatyd wpływa na receptory?
Receptor GLP-1:
- Pobudza wydzielanie insuliny w odpowiedzi na podwyższony poziom glukozy we krwi.
- Hamuje produkcję glukagonu, ogranicza wytwarzanie cukru w wątrobie.
- Spowalnia opróżnianie żołądka, przedłuża uczucie sytości, stopniowo podnosi stężenie cukru we krwi.
Receptor GIP:
- Zwiększa wrażliwość komórek na insulinę, obniża stężenie glukozy.
- Oddziałuje na adipocyty (komórki tłuszczowe).
W przeciwieństwie do semaglutydu (Ozempic), który działa wyłącznie na receptor GLP-1, tirzepatyd wykorzystuje dwa szlaki metaboliczne – właśnie ta zależność może tłumaczyć jego większą skuteczność w redukcji masy ciała.
Kto może przyjmować Mounjaro? Wskazania
Wskazania do przyjmowania leku Mounjaro są ściśle określone. Wymienia się konkretne przypadki pacjentów. Należą do nich:
- osoby chorujące na cukrzycę typu 2 – szczególnie pacjenci, którzy nie uzyskują wystarczających efektów, stosując inne leki, np. metforminę;
- osoby chorujące na otyłość – z BMI ≥30 kg/m²;
- osoby z nadwagą (≥27 kg/m²) i z co najmniej jednym współwystępującym zaburzeniem, które wynika z nadmiernej masy ciała (m.in. nadciśnieniem tętniczym, insulinoopornością, dyslipidemią, obturacyjnym bezdechem sennym).
Jak stosować Mounjaro?
Lek należy podawać raz w tygodniu w postaci zastrzyku podskórnego, który można wykonać w brzuch, górną część ramienia lub udo.
Leczenie zawsze powinno przebiegać pod nadzorem lekarza. Nieprzestrzeganie zaleceń i samodzielne modyfikowanie dawek zwiększa ryzyko skutków ubocznych.
Mounjaro na cukrzycę – jak dawkować?
Terapia rozpoczyna się od przyjmowania tirzepatydu w ilości 2,5 mg raz w tygodniu, którą po 4 tygodniach zwiększa się do 5 mg.
W razie potrzeby lekarz może zalecić stopniowo podnoszenie dawki o kolejne 2,5 mg, aż do maksymalnej wartości 15 mg.
Lek na odchudzanie Mounjaro – jak dawkować?
U osób stosujących lek w celu leczenia nadwagi lub otyłości stosuje się taki sam schemat jak w cukrzycy. Badania wskazują, że wyższe dawki (10-15 mg) przynoszą najlepsze efekty w redukcji wagi.
Skutki uboczne leku Mounjaro. Czy to bezpieczny lek?
Mounjaro jest dobrze tolerowane, jednak – podobnie jak inne leki inkretynowe – może powodować skutki uboczne, głównie ze strony układu pokarmowego.
Najczęstsze działania niepożądane to:
- hipoglikemia (w przypadku terapii cukrzycy typu 2, które łączą przyjmowanie tirzepatydu z pochodną sulfonylomocznika lub insuliną),
- biegunka,
- zaparcia,
- nudności i wymioty,
- bóle i skurcze brzucha.
Dolegliwości ustępują zazwyczaj po kilku tygodniach.
Inne skutki uboczne przyjmowania Mounjaro (określane, jako występujące „często”) to:
- hipoglikemia (w przypadku łączą tirzepatydu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi – metforminą i inhibitorami kotransportera sodowo-glukozowego 2),
- bardzo ograniczony apetyt (u pacjentów z cukrzycą typu 2),
- zawroty głowy,
- niskie ciśnienie tętnicze,
- niestrawność,
- odbijanie się,
- wzdęcia,
- choroba refluksowa żołądka i przełyku.
Badania potwierdzają, że tirzepatyd to lek, który jest skuteczny i dobrze tolerowany przez większość pacjentów.
W planowaniu leczenia osób dorosłych specjaliści biorą jednak pod uwagę ciążę, karmienie piersią, nadwrażliwość na substancje zawarte w składzie leku, występowanie chorób układu pokarmowego, przebyte lub odnotowane w wywiadzie rodzinnym zapalenie trzustki i ryzyko pogorszenia czynności nerek – wymienione czynniki mogą wykluczyć możliwość stosowania leku Mounjaro (zarówno w leczeniu cukrzycy, jak i w terapii ukierunkowanej na pacjentów z otyłością lub nadwagą).
FAQ
Czym różni się Mounjaro od Ozempic?
Substancją aktywną i sposobem działania. Mounjaro zawiera tirzepatyd, który aktywuje dwa receptory hormonalne: GLP-1 i GIP. Ozempic zawiera semaglutyd, który działa tylko na GLP-1.
Jaki lekarz wypisze Mounjaro?
Receptę na Mounjaro może wystawić lekarz diabetolog, endokrynolog lub lekarz rodzinny, jeśli uzna, że pacjent spełnia kryteria do rozpoczęcia lub kontynuowania leczenia.
Ile kosztuje kuracja Mounjaro?
Miesięczna terapia kosztuje od 900 do 1300 zł w zależności od dawki leku.
Czy Mounjaro może powodować trudności z oddawaniem moczu u cukrzyków?
Nie odnotowano bezpośredniego wpływu Mounjaro na funkcjonowanie układu moczowego, jednak lek może prowadzić do odwodnienia, które może pogorszyć istniejące zaburzenia u pacjentów z cukrzycą.
Mounjaro a alkohol. Czy można spożywać alkohol w trakcie kuracji?
Nie stwierdzono bezpośrednich interakcji Mounjaro z alkoholem. Mimo tego jego spożycie powinno zostać ograniczony z uwagi na większe ryzyko wystąpienia hipoglikemii.
Mounjaro a ciąża. Czy lek jest bezpieczny w ciąży?
Nie ma dowodów na to, że lek jest w pełni bezpieczny dla rozwijającego się dziecka. Z tego powodu kobietom w ciąży i karmiącym piersią nie zaleca się przyjmowania preparatu.
Mounjaro a miesiączka. Czy Mounjaro może powodować krwawienia?
Nie wykazano, by tirzepatyd bezpośrednio wpływał na cykl miesiączkowy, jednak gwałtowna utrata masy ciała może powodować jego zaburzenia.
Czy Mounjaro ma wpływ na tabletki antykoncepcyjne?
Mounjaro może spowalniać opróżnianie żołądka, co teoretycznie może wpłynąć na wchłanianie tabletek antykoncepcyjnych. Z tego powodu zaleca się stosowanie dodatkowej metody antykoncepcji przez 4 tygodnie od rozpoczęcia leczenia.
Bibliografia
- European Commission (2022). Union Register of medicinal products for human use. Mounjaro. Aneks I. Charakterystyka produktu leczniczego. Pobrane z: https://ec.europa.eu/health/documents/community-register/html/h1685.htm
- Anglart, G., Janik, L., & Dettlaff, K. (2023). Tirzepatyd–nowy analog hormonów inkretynowych. Farmacja Polska, 79(5), 289-296.
- Karagiannis, T., Avgerinos, I., Liakos, A., Del Prato, S., Matthews, D. R., Tsapas, A., & Bekiari, E. (2022). Management of type 2 diabetes with the dual GIP/GLP-1 receptor agonist tirzepatide: a systematic review and meta-analysis. Diabetologia, 65(8), 1251-1261.
- Omar, R. C. (2023). Managing Obesity with Mounjaro-A Brief Literature Review. Biomedical Journal of Scientific & Technical Research, 52(2), 43569-43571.
- Forzano, I., Varzideh, F., Avvisato, R., Jankauskas, S. S., Mone, P., & Santulli, G. (2022). Tirzepatide: a systematic update. International Journal of Molecular Sciences, 23(23), 14631.
- Moreira, R. O., Valerio, C. M., Hohl, A., Moulin, C., Moura, F., Trujilho, F. R., … & Halpern, B. (2024). Pharmacologic Treatment of Obesity in adults and its impact on comorbidities: 2024 Update and Position Statement of Specialists from the Brazilian Association for the Study of Obesity and Metabolic Syndrome (Abeso) and the Brazilian Society of Endocrinology and Metabolism (SBEM). Archives of Endocrinology and Metabolism, 68, e240422.
- Lin, F., Yu, B., Ling, B., Lv, G., Shang, H., Zhao, X., … & Li, Y. (2023). Weight loss efficiency and safety of tirzepatide: a systematic review. PLoS One, 18(5), e0285197.