Jak złagodzić ból zęba u dziecka? Jaki lek na ból zęba zaleca stomatolog?

Przyczyny bólu zęba u dziecka – co podać?

Twoje dziecko boli ząb. Dlaczego? Powodów może być kilka. Niektóre wymagają podjęcia odpowiedniego leczenia w domu, inne wymagają wizyty u stomatologa. Przyczynami dolegliwości mogą być: 

• ząbkowanie (przebijanie się zębów mlecznych przez dziąsła),
• u starszych dzieci wyrzynanie się pierwszych zębów stałych,
• próchnica sięgająca miazgi zęba (unerwionej części zęba),
• niedostateczna higiena jamy ustnej,
• zbyt późne wprowadzenie szczotkowania zębów,
• karmienie butelką przed snem,
• wady zgryzu,
• urazy mechaniczne i ubytki,
• stany zapalne dziąseł.

Jeszcze przed podjęciem decyzji o podaniu leku, należy ocenić, co najprawdopodobniej mogło wywołać objawy i jak intensywnie dziecko je odczuwa.

Przy łagodnych dolegliwościach można spróbować domowych sposobów na uśmierzenie dyskomfortu. Jeśli ból jest silniejszy lub utrzymuje się przez dłuższy czas, może nie obyć się bez podania leków przeciwbólowych dostosowanych do wieku dziecka i umówienia kontrolnej wizyty u stomatologa.

Rodzaje leków – jak złagodzić ból zęba u dziecka?

Kiedy zastosować lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy? Wtedy, gdy domowe sposoby na ból zęba nie poprawiają stanu małego pacjenta. Do stosowania farmaceutyków należy podchodzić z dużą ostrożnością. Przy podawaniu preparatu zawsze trzeba przestrzegać zaleceń znajdujących się na opakowaniu preparatu.

Jakie leki przeciwbólowe są najczęściej zalecane w celu uśmierzenia bólu w czasie oczekiwania na wizytę w gabinecie stomatologicznym?

Leki na ból zęba dla dziecka z paracetamolem

Paracetamol polecany jest jako pierwsza linia terapii bólu u dzieci ze względu na wysoki profil bezpieczeństwa. Substancja ta cechuje się łagodnym działaniem na układ pokarmowy, rzadko wywołuje efekty uboczne i bezpiecznie można ją stosować już od pierwszych miesięcy życia dziecka. Łagodzi ból i obniża gorączkę.

Preparaty dostępne w aptekach to m.in. Pedicetamol, Apap dla dzieci Forte czy Panadol dla dzieci.

Dawkowanie zależy od wagi dziecka i zawsze warto skonsultować je z lekarzem lub sprawdzić na ulotce danego preparatu.

Przykładowo:

• Dziecko ważące 10 kg – 150 mg paracetamolu (czyli 2,5 ml syropu 120 mg/5 ml).
• Dziecko ważące 20 kg – 300 mg paracetamolu (5 ml syropu 250 mg/5 ml lub 10 ml syropu 120 mg/5 ml).

Ważne, aby nie podawać leku częściej niż co 4-6 godzin i nie przekraczać maksymalnej dziennej dawki.

Leki na ból zęba dla dziecka z ibuprofenem

Ibuprofen to substancja o udokumentowanej skuteczności przeciwbólowej, ale dodatkowo ogranicza stany zapalne, które towarzyszą między innymi infekcjom bakteryjnym w jamie ustnej. Stomatolodzy często polecają środki z ibuprofenem w sytuacjach, gdy bólowi zęba towarzyszy zaczerwienienie, obrzęk dziąseł lub policzka.

Preparaty dostępne w aptekach, które w składzie zawierają ibuprofen w dawkach dostosowanych do wieku dziecka, to między innymi Nurofen dla dzieci, Ibum w syropie oraz Ibuprom dla dzieci.

Dawka ibuprofenu również zależy od wagi dziecka. Należy dobrać ją zgodnie z informacjami zawartymi na ulotce lub wskazaniami lekarza. Zaleca się, by środki podawać dziecku co około 6-8 godzin, z zachowaniem odstępów podanych na opakowaniu.

Leki na ból zęba dla dziecka podawane miejscowo

W przypadku dolegliwości spowodowanych miejscowym podrażnieniem, obecnością drobnych ranek, zapaleniem dziąseł czy wyrzynaniem się pierwszych zębów mlecznych dobrze sprawdzają się preparaty aplikowane bezpośrednio na bolesne miejsce.

Leki najczęściej zawierają lidokainę – substancję o działaniu znieczulającym powierzchownie błonę śluzową. Preparaty tego typu (np. Calgel lub Anaftin Baby) należy nanosić na obolałe okolice dziąsła dziecka delikatnym ruchem. Warto jednak pamiętać, by nie przekraczać zaleceń producenta dotyczących częstotliwości stosowania, gdyż nadmiar preparatu może wywołać podrażnienia lub reakcje alergiczne.

Alternatywą są również leki przeciwzapalne i antyseptyczne w formie płynu (np. Dentosept A), które działają łagodząco na dziąsła.

Jakie są domowe sposoby na ból zęba u dziecka?

Zanim rodzic lub opiekun zdecyduje się na podanie dziecku leków przeciwbólowych, powinien ocenić, jak intensywnie odczuwa dyskomfort oraz postarać się ustalić potencjalną przyczynę bólu.

Niestety wiek, w którym następuje wyrzynanie pierwszego zęba mlecznego, często jeszcze nie pozwala na swobodną komunikację. Warto więc być uważnym na objawy, które mogą sugerować złe samopoczucie i dyskomfort dziecka.

Co może wskazywać na dolegliwości bólowe?

• Marudzenie i płacz bez wyraźnej przyczyny.
• Wkładanie palców lub zabawek do ust.
• Niechęć do jedzenia.
• Nadmierne ślinienie.
• Problemy z zasypianiem.
• Częste budzenie się w nocy.
• Pocieranie policzka lub ucha.
• Unikanie szczotkowania zębów.
• Opuchlizna dziąseł lub ich zaczerwienienie.
• Podwyższona temperatura ciała.

Jeśli ból jest lekki i pojawia się w okresie przebijania się pierwszych zębów mlecznych, często wystarczy łagodny masaż dziąseł dziecka specjalnie przeznaczonym do tego celu gryzakiem (najlepiej schłodzonym wcześniej w lodówce) lub miękką silikonową szczoteczką. Delikatne uciskanie przynosi ulgę, uspokaja dziecko i stymuluje prawidłowe wyrzynanie się nowego zęba.

Dobrym rozwiązaniem okazują się także chłodne kompresy przykładane do policzka dziecka od zewnętrznej strony – mogą zmniejszyć obrzęk i złagodzić uczucie pulsowania.

W celu złagodzenia bólu i stanu zapalnego towarzyszącego wyrzynaniu się zębów niekiedy zaleca się stosowanie płukanek ziołowych – u starszych dzieci, u których nie występuje ryzyko zachłyśnięcia się naparem. Do rekomendowanych i łatwo dostępnych składników roślinnych należy rumianek, który charakteryzuje się właściwościami przeciwzapalnymi, antyseptycznymi oraz osłonowymi na błonę śluzową jamy ustnej. Korzystnie wpływa na leczenie miejscowych stanów zapalnych.

Płukanki nie będą jednak dobrym rozwiązaniem w przypadku próchnicy zębów – ból zęba mlecznego u dziecka, który wynika z zapalenia miazgi spowodowanego obecnością bakterii, wymaga leczenia stomatologicznego, a nie wdrażania doraźnych środków.

Kiedy ból zęba staje się intensywniejszy, utrzymuje się przez kilka godzin lub nasila się nocą, konieczne może być podanie preparatu przeciwbólowego odpowiedniego do wieku dziecka.

Co na ból zęba u dziecka w nocy?

Ból, który pojawia się u dziecka nocą, to jedna z bardziej stresujących sytuacji dla rodziców. Gdy pociecha wybudza się z płaczem lub nie może zasnąć z powodu bólu zęba i gorączki, warto wtedy:

• ułożyć dziecko w pozycji półleżącej, aby zmniejszyć ciśnienie krwi w okolicy bolącego miejsca;
• podać lek przeciwbólowy zgodnie z zalecanym dawkowaniem – paracetamol lub ibuprofen;
• zastosować żel łagodzący na dziąsło, jeśli ból pochodzi z okolicy wyrzynającego się zęba;
• schłodzić policzek, ale nie przykładać lodu bezpośrednio do skóry.

Jeśli ból budzi dziecko w nocy i jest na tyle silny, że nie ustępuje po podaniu leku, konieczna staje się pilna wizyta u dentysty.

FAQ – dodatkowe pytania o leki na ból zęba u dziecka

Leki na ból zęba dla dziecka z paracetamolem – przeciwwskazania

Paracetamolu nie należy podawać dzieciom z ciężką niewydolnością wątroby, alergią na ten lek lub przy prawdopodobieństwie jego przedawkowania.

Leki na ból zęba dla dziecka z ibuprofenem – kiedy nie można podawać dziecku?

Ibuprofen jest przeciwwskazany u dzieci z astmą oskrzelową, chorobą wrzodową żołądka, niewydolnością nerek oraz przy alergii na NLPZ.

Co zrobić, gdy boli mleczak?

Przy bólu mlecznego zęba warto podać dziecku odpowiedni lek przeciwbólowy i jak najszybciej umówić wizytę u stomatologa.

Bibliografia

1. Boguszewska-Gutenbaum, H., Janicha, J., Sobiech, P., & Olczak-Kowalczyk, D. (2014). Symptomy ogólne i miejscowe związane z wyrzynaniem zębów mlecznych. Nowa Stomatologia, 3, 127-130.
2. Wordliczek, J., Dobrogowski, J., & Wydawnictwo Lekarskie, P. Z. W. L. (Eds.). (2017). Leczenie bólu. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
3. Miądowicz-Owczarzak, K. (2013). Problemy z ząbkowaniem u niemowląt–przegląd sposobów przeciwdziałania dolegliwościom. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 9(3), 295-299.
4. Jackowska, T., Wrotek, A., Dembiński, Ł., Jarmoliński, T., & Woroń, J. (2024). Leczenie przeciwgorączkowe u dzieci w wieku 0-36 miesięcy–zalecenia. Przegląd Pediatryczny, 53(4).
5. Sybilski, A. J. (2022). Postępowanie w gorączce u dzieci-przedstawienie aktualnych rekomendacji. General Practitioner/Lekarz POZ, 8(4).
6. Olczak-Kowalczyk, D., Jackowska, T., Helwich, E. M., Mirowska-Guzeł, D., & Turska-Szybka, A. (2022). Stanowisko polskich ekspertów dotyczące bezpieczeństwa i skuteczności składników obecnych w środkach medycznych używanych podczas ząbkowania dziecka. Przegląd Pediatryczny, 51(2).